Menu
Δίκτυο συνεργατών

Οδηγός καλλιέργειας κριθαριού

Προτεινόμενοι τύποι:

Βασική λίπανση

Επιφανειακή λίπανση

1. Εισαγωγή

Το κριθάρι (Hordeum vulgare) είναι μία από τις αρχαιότερες και σημαντικότερες καλλιέργειες παγκοσμίως, με ιστορία που ξεκινά πριν από 10.000 χρόνια. Χρησιμοποιείται ευρέως στη διατροφή του ανθρώπου, ως πρώτη ύλη για την παραγωγή μπύρας, και φυσικά ως ζωοτροφή.

Διατροφική και βιομηχανική αξία:

  • Ανθρώπινη διατροφή: Χρησιμοποιείται για την παραγωγή αρτοσκευασμάτων, χυλών και ποτών, καθώς είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες, βιταμίνες (Β1, Β3) και μέταλλα (σίδηρο, μαγνήσιο, φώσφορο).
  • Βυνοποιία και ζυθοποιία: Το κριθάρι αποτελεί βασική πρώτη ύλη για τη ζυθοποιία λόγω της ικανότητάς του να μετατρέπεται σε βύνη.
  • Ζωοτροφή: Περίπου το 70% της παραγωγής χρησιμοποιείται ως ζωοτροφή λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε ενέργεια και πρωτεΐνες.
  • Βιομηχανική χρήση: Χρησιμοποιείται στην παραγωγή αιθανόλης και βιοδιασπώμενων προϊόντων.

Οικονομική σημασία:

  • Στην Ελλάδα, το κριθάρι καλλιεργείται εκτενώς, κυρίως για ζωοτροφή και ζυθοποιία.
  • Συμβάλλει στην οικονομία της αγροτικής παραγωγής και στην εξαγωγική δραστηριότητα.

Προσαρμοστικότητα:

  • Αναπτύσσεται σε ποικιλία εδαφών και κλιματικών συνθηκών.
  • Είναι ανθεκτικότερο στην ξηρασία από το σιτάρι,άρα ιδανικό για ξηροθερμικές περιοχές.

2. Βοτανικά και Φυσιολογικά Χαρακτηριστικά

  • Τύπος: Ινώδες και εκτεταμένο ριζικό σύστημα.
  • Βάθος ανάπτυξης: 50-100 cm, ανάλογα με το έδαφος και την υγρασία.
  • Λειτουργίες:
    • Εξασφαλίζει τη στήριξη του φυτού.
    • Απορροφά νερό και θρεπτικά στοιχεία.
    • Αντέχει σε συνθήκες ξηρασίας λόγω της καλής ικανότητας απορρόφησης νερού.
  • Δομή: Κοίλος κυλινδρικός βλαστός (καλάμι) με 5-7 κόμπους και μεσογονάτια διαστήματα.
  • Ύψος: 50-120 cm, ανάλογα με την ποικιλία και τις καλλιεργητικές συνθήκες.
  • Ιδιαιτερότητες:
    • Έχει δυνατότητα να δημιουργεί αδέλφια (παράπλευρους βλαστούς), τα οποία αυξάνουν την παραγωγικότητα.
    • Προσαρμόζεται σε χαμηλές θερμοκρασίες κατά τα πρώτα στάδια ανάπτυξης.
  • Σχήμα: Μακριά, στενά και επίπεδα φύλλα με παράλληλη νεύρωση.
  • Επιφάνεια: Καλυμμένα με κηρώδη επικάλυψη για μείωση της απώλειας νερού μέσω εξάτμισης.
  • Λειτουργία:
    • Φωτοσύνθεση και παραγωγή ενέργειας.
    • Ρύθμιση της διαπνοής του φυτού.
  • Δομή: Άνθη σε μορφή στάχυ, τοποθετημένα σε αρμονική διάταξη.
  • Αυτογονιμοποίηση: Το κριθάρι είναι αυτογονιμοποιούμενο, γεγονός που διασφαλίζει σταθερότητα στην παραγωγή.
  • Σημασία σταυρογονιμοποίησης: Εξαιρετικά σπάνια, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε προγράμματα γενετικής βελτίωσης.
  • Τύπος: Καρπός τύπου καρυόψης.
  • Χρώμα: Από ανοιχτό κίτρινο έως χρυσοκίτρινο ή καφέ.
  • Μέγεθος: 6-10 mm μήκος.
  • Περιεκτικότητα:
    • Άμυλο (60-65%).
    • Πρωτεΐνες (8-14%).
    • Ιχνοστοιχεία και βιταμίνες.
  • Διάρκεια: 7-10 ημέρες μετά τη σπορά.
  • Θερμοκρασία: Ελάχιστη 3-4°C, ιδανική 12-18°C.
  • Συνθήκες: Υγρασία εδάφους >50% κορεσμού.
  • Σημασία: Δημιουργία ισχυρού ριζικού συστήματος για στήριξη και πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων.
  • Διάρκεια: 2-4 εβδομάδες μετά τη βλάστηση.
  • Λειτουργία: Δημιουργία παράπλευρων βλαστών (αδέλφια) που αυξάνουν την παραγωγική ικανότητα.
  • Απαιτήσεις: Καλή διαθεσιμότητα αζώτου (N) και νερού.
  • Διάρκεια: 4-6 εβδομάδες μετά την έναρξη ανάπτυξης.
  • Λειτουργία: Ανάπτυξη ύψους και προετοιμασία για την ανθοφορία.
  • Απαιτήσεις: Ισορροπημένη θρέψη (Ν, Ρ, Κ) για τη στήριξη του βλαστού.
  • Διάρκεια: 10-15 ημέρες μετά την επιμήκυνση.
  • Κύριο χαρακτηριστικό: Αυτογονιμοποίηση και σχηματισμός σπόρων.
  • Κρίσιμο στάδιο: Η ξηρασία ή οι υψηλές θερμοκρασίες μειώνουν το ποσοστό γονιμοποίησης.
  • Διάρκεια: 3-4 εβδομάδες.
  • Στόχος: Συγκέντρωση αμύλου και πρωτεϊνών στους κόκκους.
  • Κίνδυνοι: Ανεπάρκεια θρεπτικών ή νερού μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα.
  • Διάρκεια: 100-120 ημέρες μετά τη σπορά.
  • Κριτήρια ωρίμανσης:
    • Χαμηλή υγρασία κόκκων (12-14%).
    • Ξήρανση των φύλλων και βλαστών.
  • Σημασία: Ο χρόνος συγκομιδής καθορίζει την ποιότητα και την απόδοση.
  • Βέλτιστες θερμοκρασίες: 12-22°C για ανάπτυξη, 25-30°C για ωρίμανση.
  • Ανοχή σε χαμηλές θερμοκρασίες: Μέχρι -8°C σε πρώιμα στάδια.
  • Αντοχή στην ξηρασία: Υψηλή, αλλά απαιτεί υγρασία στα κρίσιμα στάδια ανάπτυξης (άνθηση και γέμισμα κόκκων).
  • Ιδανικό pH: 6,0–7,5.
  • Τύπος: Καλά στραγγιζόμενα εδάφη (αμμώδη-πηλώδη).
  • Οργανική ουσία: >2% για βέλτιστη γονιμότητα.
  • Αλατότητα: Αντοχή σε EC έως 8 dS/m.

3. Προετοιμασία Εδάφους και Σπορά

  1. Βελτίωση της Δομής του Εδάφους:
  • Αερισμός και χαλάρωση του εδάφους για ομαλή ανάπτυξη ριζών.
  1. Απομάκρυνση Ζιζανίων:
  • Μείωση ανταγωνισμού με το κριθάρι στα αρχικά στάδια.
  1. Συγκράτηση Υγρασίας:
  • Δημιουργία συνθηκών που διατηρούν την υγρασία και μειώνουν την εξάτμιση.
  1. Ομαλή Επιφάνεια:
  • Εξασφάλιση ομοιόμορφης σποράς και καλής επαφής σπόρου-εδάφους.
  1. Όργωμα (Βασική Κατεργασία):
  • Βάθος: 25-35 cm για ανανέωση της δομής και αναστροφή του εδάφους.
  • Σκοπός: Καταστροφή ζιζανίων και ενσωμάτωση οργανικής ύλης.
  1. Φρεζάρισμα :
  • Βάθος: 10-15 cm για ισοπέδωση και ψιλοχωματισμό.
  • Σκοπός: Δημιουργία κατάλληλης σποροκλίνης.
  1. Συμπίεση (Κύλινδρος):
  • Σκοπός: Στρώση της επιφάνειας για καλύτερη επαφή των σπόρων με το έδαφος.
  1. Βελτίωση Οργανικής Ουσίας:
  • Προσθήκη κομπόστ ή χωνεμένης κοπριάς (2-3 τόνους/στρέμμα).
  • Ιδανικό Βάθος: 3-5 cm, ανάλογα με τον τύπο του εδάφους.
    • Ελαφριά εδάφη: 5-6 cm.
    • Βαριά εδάφη: 3-4 cm.
  • Λόγος:
    • Αποτρέπει το ξέπλυμα και προστατεύει τους σπόρους από πουλιά.
    • Εξασφαλίζει επαρκή υγρασία για τη βλάστηση.
  • Ποσότητα: 12-14 κιλά/στρέμμα.
  • Αριθμός Σπόρων: 350-450 σπόροι/m².
  1. Γραμμική Σπορά:
  • Απόσταση γραμμών: 15-20 cm.
  • Ιδανική για καλύτερο αερισμό και διευκόλυνση των καλλιεργητικών επεμβάσεων.
  1. Διασπορά (Broadcasting):
  • Κατάλληλη για μικρές εκτάσεις.
  • Απαιτεί συμπίεση με κύλινδρο για ομοιόμορφη κάλυψη σπόρων.

4. Λίπανση

Η λίπανση επηρεάζει άμεσα:

  • Απόδοση παραγωγής: Μεγιστοποίηση της ποσότητας κόκκων ανά στρέμμα.
  • Ποιότητα καρπού: Βελτίωση της περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες και άλλα συστατικά.
  • Ανθεκτικότητα: Ενίσχυση της αντοχής σε ασθένειες, ξηρασία και πλάγιασμα.
  • Ταχύτητα ανάπτυξης: Προώθηση ομοιόμορφης ανάπτυξης και ωρίμανσης.
  1. Ανάπτυξη Βλάστησης και Ριζικού Συστήματος:
  • Παροχή επαρκών ποσοτήτων αζώτου (N) για ενίσχυση του αδελφώματος και αύξηση της βιομάζας.
  • Εφαρμογή φωσφόρου (P) για ενίσχυση της ριζοβολίας και ανάπτυξη ισχυρών ριζών.
  1. Ανάπτυξη Καρπού και Ποιότητα Παραγωγής:
  • Παροχή καλίου (K) για βελτίωση της ποιότητας κόκκων, της περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες και της αντοχής σε ασθένειες.
  • Εφαρμογή ιχνοστοιχείων όπως ψευδάργυρο (Zn) ( όπου απαιτείται ) για τη μεταφορά σακχάρων και την ανάπτυξη των κόκκων.
  1. Προστασία του Περιβάλλοντος:
  • Αποφυγή υπερλίπανσης για μείωση της έκπλυσης νιτρικών στα υπόγεια ύδατα.
  • Χρήση παρεμποδισμένων λιπασμάτων για περιορισμό των απωλειών.
  1. Ανάλυση Εδάφους:
  • Προσδιορισμός των επιπέδων οργανικής ουσίας και διαθέσιμων θρεπτικών στοιχείων (pH, P, K, N).
  • Προσαρμογή της λίπανσης με βάση τις πραγματικές ελλείψεις.
  1. Κλίμα και Καιρικές Συνθήκες:
  • Σε περιοχές με έντονη βροχόπτωση, απαιτείται επιπλέον άζωτο λόγω έκπλυσης.
  • Σε ξηρές περιοχές, δίνεται έμφαση στο φώσφορο και στο κάλιο για αύξηση της αντοχής στην ξηρασία.
  1. Ποικιλία Κριθαριού:
  • Οι ποικιλίες που προορίζονται για βυνοποίηση απαιτούν χαμηλότερα επίπεδα αζώτου για να διατηρηθεί η ποιότητα της βύνης.
  • Οι ζωοτροφικές ποικιλίες χρειάζονται περισσότερη πρωτεΐνη, άρα απαιτούν υψηλότερες δόσεις αζώτου.
  1. Στόχος Παραγωγής:
  • Υψηλές αποδόσεις απαιτούν ενισχυμένες εφαρμογές αζώτου (N) και καλίου (K).
  • Παραγωγή βύνης απαιτεί ελεγχόμενες εφαρμογές για βελτιστοποίηση της ποιότητας.
  1. Στάδια Ανάπτυξης:
  • Διαφορετικές ανάγκες σε κάθε φάση ανάπτυξης:
    • Αδέλφωμα: Άζωτο για αύξηση της βιομάζας.
    • Ανάπτυξη κόκκων: Κάλιο και ψευδάργυρος για ποιότητα και αντοχή.
  1. Σύσταση και Υφή Εδάφους:
  • Ελαφριά, αμμώδη εδάφη απαιτούν πιο συχνές εφαρμογές λόγω αυξημένης έκπλυσης.
  • Αργιλώδη εδάφη συγκρατούν καλύτερα τα θρεπτικά στοιχεία, απαιτώντας λιγότερες εφαρμογές.
  1. Άζωτο (N):
  • Ρόλος: Ανάπτυξη βιομάζας, παραγωγή πρωτεϊνών και αύξηση της επιφάνειας των φύλλων.
  • Έλλειψη: Κιτρίνισμα των φύλλων, μειωμένη ανάπτυξη.
  • Υπερβολή: Υπερβολική βλάστηση, πλάγιασμα και ευαισθησία σε ασθένειες.
  1. Φώσφορος (P):
  • Ρόλος: Ανάπτυξη ριζών, άνθηση και ωρίμανση κόκκων.
  • Έλλειψη: Καθυστέρηση ανάπτυξης, πορφυρά φύλλα, αδύναμο ριζικό σύστημα.
  • Υπερβολή: Παρεμπόδιση της πρόσληψης ψευδαργύρου (Zn).
  1. Κάλιο (K):
  • Ρόλος: Ρύθμιση μεταβολισμού, αντοχή σε ξηρασία και ασθένειες.
  • Έλλειψη: Καφέ άκρες στα φύλλα, αδύναμοι βλαστοί και κόκκοι χαμηλής ποιότητας.
  • Υπερβολή: Αναστολή πρόσληψης μαγνησίου (Mg).
  1. Δευτερεύοντα Στοιχεία (Ca, Mg, S):
  • Ρόλος: Ενίσχυση κυτταρικών τοιχωμάτων, ενεργοποίηση ενζύμων, παραγωγή πρωτεϊνών.
  • Απαιτήσεις: Μικρότερες ποσότητες, αλλά κρίσιμες για την ποιότητα.
  1. Ιχνοστοιχεία (Zn, Fe, Mn):
  • Ρόλος: Σύνθεση ενζύμων και φωτοσύνθεση.
  • Έλλειψη: Χλώρωση και παραμόρφωση φύλλων.
  • Ανάγκες: Ειδικά σε φτωχά εδάφη και σε Διαφυλλική θρέψη.

1. Άζωτο (N)

Ρόλος στο Φυτό:

  • Ενισχύει τη βλάστηση και την ανάπτυξη των φύλλων.
  • Αυξάνει τον αριθμό αδελφιών (παραπλεύρων βλαστών) και καρπών.
  • Προωθεί τη σύνθεση πρωτεϊνών και χλωροφύλλης.

Απαιτήσεις:

  • Συνολική δόση: 10-15 κιλά N/στρέμμα (ανάλογα με τον τύπο εδάφους και την ποικιλία).
  • Κατανομή:
    • Βασική λίπανση (50-60%): Κατά τη σπορά.
    • Επιφανειακή λίπανση (40-50%): Κατά το αδέλφωμα και την επιμήκυνση του βλαστού.

Σημάδια Έλλειψης:

  • Κιτρίνισμα των φύλλων (χλώρωση).
  • Καθυστερημένη ανάπτυξη και μικρό μέγεθος κόκκων.

Σημάδια Περίσσειας:

  • Υπερβολική ανάπτυξη βλαστών (πλάγιασμα).
  • Αυξημένη ευαισθησία σε ασθένειες.

2. Φώσφορος (P)

Ρόλος στο Φυτό:

  • Ενισχύει την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος.
  • Βελτιώνει την άνθηση και την ανάπτυξη των καρπών.
  • Ενισχύει την ενεργειακή μεταφορά (ATP) και το σχηματισμό DNA.

Απαιτήσεις:

  • Συνολική δόση: 8-10 κιλά P₂O₅/στρέμμα.
  • Κατανομή:
    • Όλη η ποσότητα εφαρμόζεται ως βασική λίπανση κατά τη σπορά.

Σημάδια Έλλειψης:

  • Μωβ-κόκκινη απόχρωση στα φύλλα λόγω συσσώρευσης ανθοκυανινών.
  • Καθυστερημένη ανάπτυξη ριζών και μικρότερη αντοχή στην ξηρασία.

Σημάδια Περίσσειας:

  • Αναστολή πρόσληψης ψευδαργύρου (Zn) από το έδαφος.

3. Κάλιο (K)

Ρόλος στο Φυτό:

  • Ρυθμίζει τη διαπνοή και την πρόσληψη νερού μέσω των στομάτων.
  • Ενισχύει την αντοχή σε ξηρασία και ασθένειες.
  • Βελτιώνει την ποιότητα των κόκκων και την αποθήκευση σακχάρων.

Απαιτήσεις:

  • Συνολική δόση: 10-12 κιλά K₂O/στρέμμα.
  • Κατανομή:
    • Όλη η ποσότητα ως βασική λίπανση ή σε δύο δόσεις (σπορά και αδέλφωμα).

Σημάδια Έλλειψης:

  • Καφέ-καμένες άκρες στα φύλλα (νέκρωση).
  • Μειωμένη ανάπτυξη και χαμηλή ποιότητα κόκκων.

Σημάδια Περίσσειας:

  • Παρεμπόδιση της πρόσληψης μαγνησίου (Mg) και ασβεστίου (Ca).

1. Ασβέστιο (Ca):

  • Σταθεροποιεί τα κυτταρικά τοιχώματα.
  • Βοηθά στη διαίρεση και ανάπτυξη των κυττάρων.
  • Δόση: 1-2 κιλά/στρέμμα.

Έλλειψη:

  • Παραμορφώσεις στους βλαστούς και τις ρίζες.
  • Κακή ανάπτυξη των αδελφιών.

2. Μαγνήσιο (Mg):

  • Βασικό συστατικό της χλωροφύλλης για τη φωτοσύνθεση.
  • Ενεργοποιεί ένζυμα που ρυθμίζουν το μεταβολισμό.
  • Δόση: 1-2 κιλά/στρέμμα.

Έλλειψη:

  • Χλώρωση μεταξύ των νευρώσεων στα παλαιότερα φύλλα.
  • Μειωμένη σύνθεση πρωτεϊνών.

3. Θείο (S):

  • Απαραίτητο για τη σύνθεση πρωτεϊνών και αμινοξέων.
  • Δόση: 2-3 κιλά/στρέμμα.

Έλλειψη:

  • Κιτρίνισμα των νεότερων φύλλων (διαφορετικό από το άζωτο).
  • Κακή ανάπτυξη κόκκων και χαμηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες.

1. Ψευδάργυρος (Zn):

  • Συμβάλλει στη σύνθεση πρωτεϊνών και αυξητικών ορμονών.
  • Δόση: 0,5-1 κιλό/στρέμμα.

Έλλειψη:

  • Καθυστέρηση ανάπτυξης και μικρότερα φύλλα.
  • Χλώρωση μεταξύ των νευρώσεων.

2. Σίδηρος (Fe):

  • Συμβάλλει στη σύνθεση χλωροφύλλης και στη μεταφορά οξυγόνου.
  • Δόση: 0,5-1 κιλό/στρέμμα (Διαφυλλική θρέψη).

Έλλειψη:

  • Κιτρίνισμα νεαρών φύλλων με πράσινες νευρώσεις (χλώρωση).

3. Μαγγάνιο (Mn):

  • Συμβάλλει στον μεταβολισμό αζώτου και στη φωτοσύνθεση.
  • Δόση: 0,3-0,5 κιλά/στρέμμα.

Έλλειψη:

  • Κηλίδες και καφέ νεκρώσεις στα φύλλα.

Στόχος:

  • Ισχυροποίηση ριζικού συστήματος.
  • Προετοιμασία για βέλτιστη ανάπτυξη βλαστών και κόκκων μεταγενέστερα.

Εφαρμογή:

  • Γίνεται κατά την προετοιμασία του εδάφους ή ταυτόχρονα με τη σπορά.
  • Ενσωμάτωση στο έδαφος με όργωμα ή φρεζάρισμα για περιορισμό απωλειών.

Δόσεις Θρεπτικών Στοιχείων:

  • Άζωτο (N): 5-8 κιλά/στρέμμα – Χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη των φύλλων και των βλαστών.
  • Φώσφορος (P₂O₅): 8-10 κιλά/στρέμμα – Βοηθά στη ριζοβολία και στην άνθηση.
  • Κάλιο (K₂O): 6-8 κιλά/στρέμμα – Ενισχύει την αντοχή σε ξηρασία και ασθένειες.

Θείο (S): 2-3 κιλά/στρέμμα – Στηρίζει τη σύνθεση πρωτεϊνών.

Στόχος:

  • Υποστήριξη του αδελφώματος, της επιμήκυνσης του βλαστού και του γεμίσματος των κόκκων.
  • Πρόληψη ελλείψεων θρεπτικών στοιχείων σε κρίσιμα στάδια.

Εφαρμογή:

  • Χωρίζεται σε δύο κύριες δόσεις:

1η Δόση – Αδέλφωμα (Tillering):

  • Άζωτο (N): 5-6 κιλά/στρέμμα.
  • Προωθεί τη δημιουργία περισσότερων βλαστών και φύλλων.

2η Δόση – Επιμήκυνση Βλαστού (Stem Elongation):

  • Άζωτο (N): 4-6 κιλά/στρέμμα.
  • Ενισχύει τη βλαστική ανάπτυξη και προετοιμάζει το φυτό για άνθηση.

Ειδικές Εφαρμογές (ανάλογα με τις ανάγκες):

  • Ψευδάργυρος (Zn): 0,5-1 κιλό/στρέμμα, ιδιαίτερα σε αλκαλικά εδάφη.
  • Μαγνήσιο (Mg): 2-3 κιλά/στρέμμα σε φτωχά εδάφη.
  • Σίδηρος (Fe): 0,5-1 κιλό/στρέμμα με Διαφυλλική θρέψη σε περιπτώσεις χλώρωσης.

Στόχος:

  • Γρήγορη παροχή ιχνοστοιχείων σε περιόδους έλλειψης.
  • Βελτίωση της ποιότητας των κόκκων και αύξηση της περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες.

Εφαρμογή:

  • Διαφυλλικός ψεκασμός κατά το γέμισμα κόκκων (grain filling).
  • Συνδυάζεται με φυτοπροστατευτικά προϊόντα αν απαιτείται.

Θρεπτικά Στοιχεία:

  • Άζωτο (N): 2-3 κιλά/στρέμμα για αύξηση της πρωτεΐνης.
  • Ψευδάργυρος (Zn): 0,3-0,5 κιλά/στρέμμα για μεταφορά σακχάρων.
  • Μαγγάνιο (Mn): 0,2-0,4 κιλά/στρέμμα για ενίσχυση της φωτοσύνθεσης.

Στόχοι:

  • Γρήγορη και ομοιόμορφη βλάστηση.
  • Δημιουργία ισχυρού ριζικού συστήματος.

Θρεπτικές Απαιτήσεις:

  • Φώσφορος (P): 8-10 κιλά/στρέμμα για την ανάπτυξη ριζών και κυτταρική διαίρεση.
  • Κάλιο (K): 6-8 κιλά/στρέμμα για αντοχή σε ασθένειες και ενεργοποίηση ενζύμων.
  • Θείο (S): 2-3 κιλά/στρέμμα για τη σύνθεση πρωτεϊνών.

 

Τεχνικές Εφαρμογής:

  • Βασική λίπανση πριν τη σπορά, και ενσωμάτωση στο έδαφος.
  • Εφαρμογή σε γραμμές για καλύτερη πρόσβαση στις ρίζες.

Στόχοι:

  • Ανάπτυξη περισσότερων βλαστών (αδέλφια) για αύξηση της παραγωγής.
  • Δημιουργία πλούσιας βιομάζας.

Θρεπτικές Απαιτήσεις:

  • Άζωτο (N): 5-6 κιλά/στρέμμα για αύξηση των βλαστών και των φύλλων.
  • Κάλιο (K): 4-6 κιλά/στρέμμα για ενίσχυση της αντοχής σε ασθένειες.
  • Μαγνήσιο (Mg): 1-2 κιλά/στρέμμα για ενίσχυση της φωτοσύνθεσης.

 

Τεχνικές Εφαρμογής:

  • Επιφανειακή λίπανση σε συνδυασμό με άρδευση ή ψεκασμό.
  • Επαναληπτικές δόσεις για σταδιακή κάλυψη αναγκών.

Στόχοι:

  • Υποστήριξη της ταχείας ανάπτυξης του βλαστού.
  • Ενίσχυση των φυτικών ιστών για αποφυγή πλαγιάσματος.

Θρεπτικές Απαιτήσεις:

  • Άζωτο (N): 4-6 κιλά/στρέμμα για αύξηση του ύψους και της παραγωγής κόκκων.
  • Κάλιο (K): 5-6 κιλά/στρέμμα για ενίσχυση της κυτταρικής πίεσης και αντοχής.
  • Ψευδάργυρος (Zn): 0,5-1 κιλό/στρέμμα για σύνθεση ενζύμων και μεταφορά σακχάρων.

 

Τεχνικές Εφαρμογής:

  • Εφαρμογή με επιφανειακή λίπανση ή διαφυλικά.
  • Συνδυασμός με άρδευση όπου είναι δυνατόν.

Στόχοι:

  • Ομαλή γονιμοποίηση και ανάπτυξη καρπών.
  • Πρόληψη προβλημάτων λόγω ελλείψεων μικροθρεπτικών στοιχείων.

Θρεπτικές Απαιτήσεις:

  • Άζωτο (N): 2-3 κιλά/στρέμμα για μεταφορά πρωτεϊνών στους κόκκους.
  • Μαγγάνιο (Mn): 0,3-0,5 κιλά/στρέμμα για υποστήριξη της φωτοσύνθεσης.
  • Σίδηρος (Fe): 0,5-1 κιλό/στρέμμα για αποφυγή χλώρωσης.

Τεχνικές Εφαρμογής:

  • Ψεκασμοί διαφυλλικής θρέψης σε συνδυασμό με μυκητοκτόνα.
  • Άμεση διόρθωση ελλείψεων με μικροθρεπτικά στοιχεία.

Στόχοι:

  • Μεταφορά θρεπτικών στοιχείων στους κόκκους για αύξηση της ποιότητας.
  • Διατήρηση της περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες και άμυλο.

Θρεπτικές Απαιτήσεις:

  • Άζωτο (N): 2-3 κιλά/στρέμμα για ενίσχυση της περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες.
  • Κάλιο (K): 4-5 κιλά/στρέμμα για σταθεροποίηση των κόκκων.

Τεχνικές Εφαρμογής:

  • Διαφυλλική θρέψη για άμεση απορρόφηση.
  • Εφαρμογή αζώτου, αν απαιτείται, βελτίωση της πρωτεΐνης.
  1. Εξατομικευμένη Λίπανση:
  • Προσαρμογή των ποσοτήτων λιπασμάτων στις ανάγκες του εδάφους, αποφεύγοντας σπατάλη πόρων.
  1. Οικονομική Απόδοση:
  • Μείωση του κόστους λίπανσης με ακρίβεια στις εφαρμογές.
  1. Προστασία του Περιβάλλοντος:
  • Περιορισμός έκπλυσης νιτρικών στα υπόγεια νερά.
  1. Διόρθωση Ανισορροπιών:
  • Πρόληψη ελλείψεων ή τοξικοτήτων από υπερβολική συσσώρευση θρεπτικών στοιχείων.

1. Χρόνος Δειγματοληψίας:

  • Φθινόπωρο: Πριν τη σπορά για αξιολόγηση της αρχικής κατάστασης.
  • Άνοιξη: Κατά τη βλαστική περίοδο για παρακολούθηση και διόρθωση ελλείψεων.

2. Τεχνική Δειγματοληψίας:

  • Βάθος Δειγματοληψίας: 0-30 cm για επιφανειακά θρεπτικά στοιχεία και 30-60 cm ( προαιρετικά ) για εκτίμηση αποθεμάτων αζώτου.
  • Αριθμός Δειγμάτων: 1 δείγμα/2-5 στρέμματα σε ομοιογενή εδάφη.
  • Μείγμα Δειγμάτων: Συλλογή 10-15 επιμέρους δειγμάτων και ανάμιξή τους.

3. Ανάλυση και Ερμηνεία Αποτελεσμάτων:

Η ανάλυση περιλαμβάνει:

  • pH εδάφους: Καθορίζει τη διαθεσιμότητα θρεπτικών στοιχείων.
    • Ιδανικό εύρος για το κριθάρι: 6,0–7,5.
  • Οργανική Ουσία (OM): Ιδανικά επίπεδα 2% για διατήρηση της γονιμότητας.
  • Θρεπτικά Στοιχεία (N, P, K): Αποτίμηση των διαθέσιμων ποσοτήτων.
  • Ιχνοστοιχεία (Zn, Fe, Mn): Έλεγχος πιθανών ελλείψεων.
  • Ηλεκτρική Αγωγιμότητα (EC): Εκτίμηση αλατότητας (όριο: <4 dS/m).

Η λίπανση προσαρμόζεται με βάση την ανάλυση εδάφους και τις αναμενόμενες αποδόσεις:

Παράδειγμα Υπολογισμού για Παραγωγή 600 κιλά/στρέμμα:

Θρεπτικό Στοιχείο

Ανάγκη (κιλά/στρ.)

Εδαφικό Απόθεμα (κιλά/στρ.)

Πρόσθετη Απαίτηση (κιλά/στρ.)

Άζωτο (N)

14

6

10

Φώσφορος (P₂O₅)

8

4

6

Κάλιο (K₂O)

10

7

5

  1. Ξηρές Περιοχές:
  • Προτεραιότητα στο κάλιο (K) για αντοχή στην ξηρασία.
  • Χρήση λιπασμάτων με αναστολέα ουρεάσης/νιτροποίησης για καλύτερη αξιοποίηση.
  1. Περιοχές με υψηλές βροχοπτώσεις:
  • Προσθήκη αζώτου σε πολλαπλές δόσεις για αποφυγή έκπλυσης.
  • Προτιμούνται αμμωνιακές μορφές λιπασμάτων (π.χ. θειικό αμμώνιο).
  1. Αλατούχα Εδάφη:
  • Χρήση θειικού καλίου αντί χλωριούχου για μείωση της αλατότητας.
  • Προσθήκη γύψου (CaSO₄) ή άλλου ορυκτού για βελτίωση της δομής.

Περιγραφή:

  • Εφαρμογή λιπασμάτων πριν ή κατά τη σπορά.
  • Ενσωμάτωση στο έδαφος με όργωμα ή φρεζάρισμα.

Πλεονεκτήματα:

  • Εξασφαλίζει άμεση πρόσβαση των ριζών στα θρεπτικά στοιχεία.
  • Ιδανική για λιπάσματα που απορροφούνται αργά (π.χ. φωσφόρος).

Θρεπτικά Στοιχεία:

  • Φώσφορος (P): Βασική εφαρμογή σε όλη την απαιτούμενη ποσότητα, λόγω χαμηλής κινητικότητας στο έδαφος.
  • Κάλιο (K): Ομοίως εφαρμόζεται πριν τη σπορά.
  • Άζωτο (N): Μόνο μέρος της συνολικής ποσότητας (30-50%) για να υποστηρίξει την αρχική ανάπτυξη.

Περιγραφή:

  • Εφαρμογή λιπασμάτων στην επιφάνεια του εδάφους μετά τη σπορά και την ανάπτυξη των φυτών.

Πλεονεκτήματα:

  • Χρησιμοποιείται για την παροχή αζώτου (N) κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης.
  • Επιτρέπει προσαρμογές ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και τη ζωτικότητα των φυτών.

Θρεπτικά Στοιχεία:

  • Άζωτο (N): Στην περίοδο του αδελφώματος και της επιμήκυνσης του βλαστού για αύξηση της βιομάζας.
  • Θείο (S): Για ενίσχυση της πρωτεΐνης και αντοχή σε ασθένειες.

Περιγραφή:

  • Εφαρμογή θρεπτικών στοιχείων με ψεκασμό απευθείας στα φύλλα.
  • Ιδανική μέθοδος για τη γρήγορη διόρθωση ελλείψεων σε κρίσιμα στάδια ανάπτυξης.

Πλεονεκτήματα:

  • Ταχεία απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων από τα φύλλα.
  • Αποφεύγεται η ακινητοποίηση θρεπτικών στο έδαφος.
  • Δυνατότητα συνδυασμού με φυτοπροστατευτικά προϊόντα.

Θρεπτικά Στοιχεία:

  • Ψευδάργυρος (Zn): Για μεταβολισμό υδατανθράκων και σχηματισμό σακχάρων.
  • Μαγνήσιο (Mg): Για ενίσχυση της φωτοσύνθεσης.
  • Σίδηρος (Fe): Για διόρθωση χλώρωσης.
  • Άζωτο (N): Σε περιπτώσεις ανάγκης αύξησης της περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη.

 

Προσοχή:

  • Εφαρμογή τις πρωινές ή απογευματινές ώρες για αποφυγή εγκαυμάτων.
  • Αποφυγή ψεκασμού πριν από έντονες βροχοπτώσεις.

Περιγραφή:

  • Λιπάσματα που απελευθερώνουν τα θρεπτικά στοιχεία σταδιακά, εξασφαλίζοντας μακροχρόνια παροχή.

Πλεονεκτήματα:

  • Μείωση των εφαρμογών και του κόστους εργασίας.
  • Περιορισμός απωλειών λόγω έκπλυσης ή εξάτμισης.
  • Ενισχυμένη απορρόφηση σε βαριά ή αμμώδη εδάφη.

Χρήση:

  • Προτιμάται ως βασική λίπανση σε ξηρές περιοχές και φτωχά εδάφη.
  1. Εξατομικευμένη Προσέγγιση με Ανάλυση Εδάφους:
  • Δειγματοληψία και εργαστηριακή ανάλυση για ακριβή εκτίμηση των διαθέσιμων θρεπτικών στοιχείων.
  • Προσαρμογή των δόσεων λιπασμάτων στις πραγματικές ανάγκες του εδάφους.
  1. Τήρηση της Αρχής των 4R:
  • Σωστή Πηγή (Right Source): Επιλογή λιπασμάτων με τη βέλτιστη μορφή θρεπτικών στοιχείων (π.χ. νιτρικό άζωτο για γρήγορη δράση).
  • Σωστή Δόση (Right Rate): Υπολογισμός των απαιτήσεων με βάση το έδαφος και τις αναμενόμενες αποδόσεις.
  • Σωστός Χρόνος (Right Time): Εφαρμογή στα κατάλληλα στάδια ανάπτυξης (π.χ. αδέλφωμα, επιμήκυνση βλαστού).
  • Σωστός Τρόπος (Right Place): Στοχευμένη τοποθέτηση λιπασμάτων κοντά στις ρίζες ή εφαρμογή με υδρολίπανση.
  1. Χρήση Λιπασμάτων με αναστολείς :
  • Μείωση απωλειών λόγω έκπλυσης ή εξάτμισης.
  • Παροχή σταθερής τροφοδοσίας θρεπτικών στοιχείων κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης.

1. Σπορά και Ανάπτυξη Ριζών (Βασική Λίπανση):

  • Άζωτο (N): 5-8 κιλά/στρέμμα για την αρχική ανάπτυξη.
  • Φώσφορος (P): 8-10 κιλά/στρέμμα για ριζοβολία.
  • Κάλιο (K): 6-8 κιλά/στρέμμα για ενίσχυση της αντοχής.
  • Τρόπος Εφαρμογής: Διασπορά και ενσωμάτωση με όργωμα ή φρεζάρισμα.

2. Αδέλφωμα και Επιμήκυνση Βλαστού (Επιφανειακή Λίπανση):

  • Άζωτο (N): 5-6 κιλά/στρέμμα για αύξηση της βιομάζας.
  • Κάλιο (K): 4-6 κιλά/στρέμμα για ανάπτυξη των βλαστών και αντοχή.
  • Τρόπος Εφαρμογής: Ξηρή επιφανειακή εφαρμογή ή υδρολίπανση.

3. Άνθηση και Γέμισμα Κόκκων (Διαφυλλική θρέψη):

  • Ψευδάργυρος (Zn): 0,5-1 κιλό/στρέμμα για ανάπτυξη κόκκων.
  • Μαγνήσιο (Mg): 1-2 κιλά/στρέμμα για φωτοσύνθεση.
  • Σίδηρος (Fe): 0,5-1 κιλό/στρέμμα για αποφυγή χλώρωσης.
  • Τρόπος Εφαρμογής: Ψεκασμός διαφυλλικής θρέψης σε κρίσιμα στάδια.
  1. Βυνοποίηση (Ζυθοποιία):
  • Περιορισμός της εφαρμογής αζώτου κατά τα τελευταία στάδια ανάπτυξης για να διατηρηθεί χαμηλή η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες (κατάλληλη για παραγωγή βύνης).
  1. Ζωοτροφή:
  • Ενίσχυση με άζωτο και κάλιο για υψηλότερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και βελτιωμένη θρεπτική αξία.
  1. Ξηρικές Καλλιέργειες:
  • Εστίαση σε φώσφορο (P) και κάλιο (K) για αντοχή στην ξηρασία.
  • Προτίμηση λιπασμάτων με αναστολείς ουρεάσης/νιτροποίησης για παρατεταμένη παροχή θρεπτικών.

5. Άρδευση και Διαχείριση Νερού

Το κριθάρι απαιτεί κατά μέσο όρο 300-500 mm νερού σε όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου, με τις μεγαλύτερες ανάγκες να εμφανίζονται στα στάδια της άνθησης και του γεμίσματος των κόκκων.

Στάδιο Ανάπτυξης

Διάρκεια (ημέρες)

Ποσοστό Συνολικών Αναγκών Νερού

Βλάστηση και Αδέλφωμα

0-30

20-25%

Επιμήκυνση Βλαστού

30-60

25-30%

Άνθηση και Γέμισμα Κόκκων

60-90

35-40%

Ωρίμανση

90-120

10-15%

Σημείωση: Οι ανάγκες σε νερό ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο του εδάφους, τις κλιματικές συνθήκες και την ποικιλία του κριθαριού.

  1. Αδέλφωμα:
  • Απαιτείται επαρκής υγρασία για τη δημιουργία παράπλευρων βλαστών και την αύξηση του αριθμού των στάχεων.
  1. Επιμήκυνση Βλαστού και Άνθηση:
  • Το νερό είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη του φυλλώματος, την άνθηση και τη δημιουργία καρπών.
  1. Γέμισμα Κόκκων:
  • Η έλλειψη νερού σε αυτό το στάδιο μπορεί να οδηγήσει σε μικρούς και ατροφικούς κόκκους.

6. Φυτοπροστασία

Τα ζιζάνια ανταγωνίζονται το κριθάρι για νερό, θρεπτικά στοιχεία και φως, μειώνοντας την απόδοση και υποβαθμίζοντας την ποιότητα των κόκκων.

  1. Πλατύφυλλα Ζιζάνια:
  • Παραδείγματα: Αγριοβρώμη (Avena fatua), Μολόχα (Malva spp.), Μαργαρίτα (Chrysanthemum spp.).
  • Ζημιές: Συσσωρεύουν νερό και θρεπτικά στοιχεία, μειώνοντας την παραγωγή.
  1. Αγρωστώδη Ζιζάνια:
  • Παραδείγματα: Αγριοβρώμη (Avena sterilis), Λολιό (Lolium rigidum).
  • Ζημιές: Δύσκολη αντιμετώπιση λόγω ομοιότητας με το κριθάρι.

Τα έντομα μπορούν να προκαλέσουν άμεσες ζημιές στα φυτά ή να λειτουργήσουν ως φορείς ασθενειών.

  1. Αφίδες (Aphids):
  • Ζημιές: Απορροφούν χυμούς και μεταδίδουν ιώσεις, όπως ο ιός του κίτρινου νάνου κριθαριού (BYDV).
  • Αντιμετώπιση:
    • Προληπτικοί ψεκασμοί με εντομοκτόνα (π.χ. πυρεθροειδή).
    • Χρήση ανθεκτικών ποικιλιών.
  1. Θρίπες (Thrips):
  • Ζημιές: Προκαλούν ξηράνσεις στις λεπίδες των φύλλων και μειώνουν την παραγωγή.
  • Αντιμετώπιση:
    • Παρακολούθηση πληθυσμών με παγίδες.
    • Ψεκασμοί με εντομοκτόνα κατά τη βλάστηση.
  1. Σιδηροσκώληκες (Wireworms):
  • Ζημιές: Προσβάλλουν τους σπόρους και τις ρίζες στα πρώιμα στάδια ανάπτυξης.
  • Αντιμετώπιση:
    • Ενσωμάτωση εδαφοβελτιωτικών πριν τη σπορά.
    • Προφυτρωτικοί ψεκασμοί με διασυστηματικά εντομοκτόνα.

Οι ασθένειες στο κριθάρι οφείλονται σε μύκητες, βακτήρια και ιούς και προκαλούν σημαντικές απώλειες παραγωγής.

  1. Ωίδιο (Blumeria graminis):
  • Συμπτώματα: Λευκές κηλίδες σε φύλλα και βλαστούς.
  • Αντιμετώπιση:
    • Χρήση ανθεκτικών ποικιλιών.
    • Ψεκασμοί με μυκητοκτόνα (π.χ. τριαζόλες).
  1. Σκωρίαση (Puccinia hordei):
  • Συμπτώματα: Πορτοκαλί φλύκταινες σε φύλλα και βλαστούς.
  • Αντιμετώπιση:
    • Προληπτικοί ψεκασμοί με μυκητοκτόνα (π.χ. στρομπιλουρίνες).
    • Καλός αερισμός καλλιέργειας, με κατάλληλη πυκνότητα σποράς.
  1. Φουζάριο (Fusarium spp.):
  • Συμπτώματα: Ροζ αποχρωματισμοί στις βάσεις και ξήρανση των κόκκων.
  • Αντιμετώπιση:
    • Χρήση επενδεδυμένων σπόρων.
    • Περιορισμός της υγρασίας με στρατηγικές άρδευσης.

Ιός Κίτρινου Νάνου (BYDV):

  • Μεταδίδεται από αφίδες.
  • Αντιμετώπιση:
    • Καταπολέμηση αφίδων με εντομοκτόνα.
    • Χρήση ανθεκτικών ποικιλιών.

7. Συγκομιδή και Αποθήκευση

  1. Υγρασία Κόκκων:
  • Ιδανική υγρασία: 12-14% για ασφαλή αποθήκευση.
  • Υγρασία >14% αυξάνει τον κίνδυνο μυκητιάσεων και ανάπτυξης τοξινών.
  1. Χρώμα Φυτού:
  • Κιτρίνισμα και ξήρανση φύλλων και στελεχών.
  • Ξήρανση του στάχεως και ευκολία αποκόλλησης των κόκκων.
  1. Μηχανική Σταθερότητα Κόκκων:
  • Οι κόκκοι πρέπει να έχουν σκληρή υφή και να μην συνθλίβονται εύκολα.
  • Αυξημένες Απώλειες: Εξαιτίας πτώσης των κόκκων από τους στάχεις.
  • Αλλοιώσεις Ποιότητας: Λόγω υγρασίας ή προσβολών από έντομα και μύκητες.
  • Δυσκολία στο Αλώνισμα: Υπερβολικά ξηροί κόκκοι που σπάνε κατά την επεξεργασία.
  • Απομάκρυνση ξένων υλών (άχυρο, χώμα) με κοσκίνισμα και αερισμό.
  • Βελτίωση της ποιότητας και της εμπορευσιμότητας.
  • Μείωση της υγρασίας σε 12-14% για ασφαλή αποθήκευση.
  • Χρήση συστημάτων τεχνητής ξήρανσης (θερμός αέρας 40-50°C).
  • Αποφυγή υπερθέρμανσης (>60°C) που υποβαθμίζει τη βυνοποιήσιμη ποιότητα.

Η σωστή αποθήκευση προστατεύει τους κόκκους από μυκητιάσεις, έντομα, παθογόνα και αλλοιώσεις λόγω υγρασίας.

  1. Αποθήκες Σιλό (Silos):
  • Κατάλληλες για μεγάλες ποσότητες.
  • Παρέχουν ελεγχόμενο περιβάλλον θερμοκρασίας και υγρασίας.
  1. Αποθήκες Χύδην (Flat Storage):
  • Κατάλληλες για μικρότερες ποσότητες.
  • Απαιτείται αερισμός για αποφυγή συμπύκνωσης υδρατμών.
  1. Σακίδια (Bags):
  • Χρήση ανθεκτικών και αεριζόμενων σάκων για μικρές ποσότητες.
  • Τοποθέτηση σε παλέτες για αποφυγή επαφής με το έδαφος.
  • Θερμοκρασία Αποθήκευσης: Κάτω από 25°C για περιορισμό ανάπτυξης εντόμων.
  • Υγρασία Αποθήκευσης:
    • <12%: Ιδανική για μεγάλη διάρκεια αποθήκευσης.
    • 13-14%: Κατάλληλη για μικρή διάρκεια (έως 3 μήνες).
    • >15%: Κίνδυνος ανάπτυξης μυκήτων και τοξινών (π.χ. αφλατοξίνες).
  1. Έντομα:
  • Sitophilus granarius (Σιτόβιος): Τρυπάει τους κόκκους.
  • Rhyzopertha dominica: Προκαλεί σκόνη από κόκκους.
  • Αντιμετώπιση με εντομοκτόνα ή φωσφορούχο αλουμίνιο (fumigation).
  1. Μύκητες και Μυκοτοξίνες:
  • Aspergillus spp., Fusarium spp.: Παράγουν τοξίνες (αφλατοξίνες).
  • Χρήση μυκητοκτόνων ή ελέγχου υγρασίας για πρόληψη.
  1. Τρωκτικά:
  • Προστασία με παγίδες και κλειστά συστήματα αποθήκευσης.

Κάνε εγγραφή στο newsletter

Νέα και χρήσιμες πληροφορίες στο e-mail σου

  • 2310 799727
  • info@ziko.gr
Facebook Youtube Linkedin Instagram

Copyright © 2025 – All rights reserved by Ziko S.A.

  • ΠΛΟΗΓΗΣΗ