Menu
Δίκτυο συνεργατών

Οδηγός καλλιέργειας ελιάς

Προτεινόμενοι τύποι:

Βασική λίπανση

1. Εισαγωγή

  • Ελλάδα:
    • Πάνω από 132 εκατομμύρια ελαιόδεντρα καλλιεργούνται στη χώρα.
    • Το ελαιόλαδο και οι ελιές αποτελούν βασικούς εξαγώγιμους πόρους.
    • Η χώρα μας ανήκει στους μεγαλύτερους παραγωγούς ελαιολάδου παγκοσμίως.
  • Διεθνώς:
    • Η ελαιοκαλλιέργεια καλύπτει πάνω από 11 εκατομμύρια εκτάρια.
    • Πρωτοπόρες χώρες παραγωγής (2024): Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Τυνησία, Τουρκία.
  1. Ελαιόλαδο:
  • Πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και αντιοξειδωτικά.
  • Χρησιμοποιείται στη μαγειρική, στη φαρμακευτική και στα καλλυντικά.
  1. Επιτραπέζιες Ελιές:
  • Άμεση κατανάλωση ή επεξεργασία σε προϊόντα γκουρμέ.
  • Σημαντικές ποικιλίες: Καλαμών, Χαλκιδικής, Αμφίσσης.
  1. Υποπροϊόντα:
  • Πυρήνας ελιάς: Καύσιμο για βιομάζα και παραγωγή ενέργειας.
  • Πίτα ελιάς: Ζωοτροφή και οργανικό λίπασμα.
  • Καλλυντικά προϊόντα: Έλαια και εκχυλίσματα για ενυδάτωση και θεραπευτική χρήση.
  1. Ελαιοποιήσιμες Ποικιλίες:
  • Χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ελαιολάδου.
  • Κύριες ποικιλίες:

Κορωνέικη

  • Η πιο διαδεδομένη ποικιλία στην Ελλάδα (περίπου 60% της παραγωγής).
  • Μικρόκαρπη, ανθεκτική στην ξηρασία και τους ανέμους.
  • Παράγει εξαιρετικής ποιότητας ελαιόλαδο με φρουτώδη γεύση και χαμηλή οξύτητα.

Αθηνολιά

  • Μεσόκαρπη ποικιλία που ωριμάζει αργά, από Δεκέμβριο έως Ιανουάριο.
  • Παράγει λάδι υψηλής ποιότητας, ήπιας γεύσης με χαμηλή οξύτητα.

Μανάκι (Κοθρέικη)

  • Ανθεκτική σε ψυχρότερα κλίματα και υψηλά υψόμετρα.
  • Παράγει λάδι με απαλή, φρουτώδη γεύση, κατάλληλο για ανάμειξη.

Τσουνάτη (Λαδολιά)

  • Ανθεκτική στο ψύχος, καλλιεργείται κυρίως στην Κρήτη.
  • Παράγει λάδι υψηλής ποιότητας, με χαμηλή οξύτητα και έντονο άρωμα.

Κουτσουρελιά (Πατρινή)

  • Πολύ αποδοτική και ανθεκτική ποικιλία.
  • Παράγει λάδι με ισορροπημένη γεύση και υψηλή διατροφική αξία.
  1. Επιτραπέζιες Ποικιλίες:
  • Χρησιμοποιούνται για κατανάλωση ως ελιές βρώσιμες.
  • Κύριες ποικιλίες:
    • Καλαμών: Διεθνώς αναγνωρισμένη για τη γεύση της.
    • Χαλκιδικής: Μεγαλόκαρπη και ιδανική για γεμιστές ελιές.
  1. Διπλής Χρήσης:
  • Παράγουν τόσο λάδι όσο και ελιές βρώσιμες.
  • Ποικιλία: Μεγαρίτικη.
  • Κρήτη: Η μεγαλύτερη παραγωγική περιοχή ελαιολάδου.
  • Πελοπόννησος: Φημίζεται για την Κορωνέικη ποικιλία.
  • Μυτιλήνη: Υψηλή ποιότητα λαδιού και βιολογικές καλλιέργειες.
  • Χαλκιδική: Επίκεντρο για επιτραπέζιες ελιές.
  • Θερμοκρασία:
    • Βέλτιστη ανάπτυξη: 15–25°C.
    • Αντοχή σε ξηρασία και υψηλές θερμοκρασίες έως 40°C.
    • Ευαισθησία σε παγετό (<–7°C) σε ανθοφορία και πρώιμα στάδια καρπών.
  • Υγρασία και Βροχόπτωση:
    • Απαιτεί ετήσια βροχόπτωση 400–700 mm.
    • Αντέχει σε ξηροθερμικές συνθήκες, αλλά απαιτεί άρδευση για υψηλές αποδόσεις.
  • Έδαφος:
    • Προσαρμόζεται σε φτωχά, πετρώδη εδάφη.
    • Ιδανικό pH: 6,0–8,5.
  1. Αντοχή στην Ξηρασία:
  • Χάρη στο βαθύ ριζικό σύστημα, επιβιώνει σε συνθήκες έλλειψης νερού.
  1. Πολυετής Καλλιέργεια:
  • Μεγάλη διάρκεια ζωής (άνω των 100 ετών).
  1. Υψηλή Οικονομική Απόδοση:
  • Σταθερή ζήτηση για προϊόντα ελιάς και ελαιολάδου.
  1. Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα:
  • Καλλιέργεια χαμηλών εισροών με περιορισμένες απαιτήσεις σε νερό και λίπανση.

2. Βοτανικά Χαρακτηριστικά και Φυσιολογία της Ελιάς

  • Βαθύ και διακλαδιζόμενο για μέγιστη πρόσληψη νερού από βαθιά στρώματα.
  • Πλευρικές ρίζες για αξιοποίηση υγρασίας σε επιφανειακά στρώματα.
  • Αναγεννητική ικανότητα: Δυνατότητα ανάπτυξης νέων ριζών μετά από τραυματισμό ή κλάδεμα.
  • Κορμός: Στρέφεται και συστρέφεται με την ηλικία, σχηματίζοντας ακανόνιστα σχήματα.
  • Φλοιός: Λεία υφή στα νεαρά δέντρα, τραχύς και σχισμένος στα ώριμα.
  • Βλαστοί: Πολλαπλές παραφυάδες που αναπτύσσονται από τη βάση του κορμού.
  • Αειθαλή:
    • Λογχοειδή, με μήκος 3–9 cm και πλάτος 1–2 cm.
    • Πράσινα στην πάνω επιφάνεια και ασημόχρωμα στην κάτω για μείωση εξάτμισης.
  • Κερί στην επιφάνεια (επιδερμίδα): Μειώνει την απώλεια νερού και αυξάνει την αντοχή στην ξηρασία.
  • Διάρκεια ζωής φύλλου: 1,5–3 χρόνια, με σταδιακή ανανέωση.
  • Ερμαφρόδιτα (τέλεια άνθη): Περιέχουν στήμονες και ύπερο για αυτογονιμοποίηση.
  • Στείρα άνθη (αρσενικά): Παράγονται σε ορισμένες ποικιλίες.
  • Ανθοταξία: Σχηματίζονται σε φόβες (βότρυες) στις μασχάλες των φύλλων.
  • Γονιμοποίηση: Κυρίως ανεμόφιλη, αν και υποστηρίζεται από έντομα.
  • Δρύπη (σάρκα + πυρήνας):
    • Η σάρκα περιέχει 20–30% λάδι και τα υπόλοιπα συστατικά είναι νερό και σάκχαρα.
  • Χρωματισμός: Από πράσινο σε μωβ ή μαύρο κατά την ωρίμανση.
  • Πυρήνας: Σκληρός και περιέχει ένα σπέρμα.
  • Βάρος καρπού: 1–10 g, ανάλογα με την ποικιλία.
  • Ριζική ανάπτυξη και σχηματισμός βασικού σκελετού.
  • Περιορισμένη ανθοφορία και καρποφορία.
  • Σταδιακή αύξηση της παραγωγής καρπών.
  • Εναλλαγή έντονης (καλής) και μειωμένης (κακής) παραγωγής λόγω παρενιαυτοφορίας.
  • Σταθεροποιημένη παραγωγή καρπών.
  • Ανάγκη για σωστό κλάδεμα και λίπανση για διατήρηση της παραγωγής.
  • Μείωση της παραγωγικότητας.
  • Αναζωογόνηση με βαθύ κλάδεμα ή εμβολιασμό.
  • Το βαθύ ριζικό σύστημα προσλαμβάνει νερό από βαθύτερα στρώματα εδάφους.
  • Ο μηχανισμός μείωσης διαπνοής περιορίζει την απώλεια νερού.
  • Υψηλή ανοχή σε αλατούχα εδάφη (έως 4–8 dS/m).
  • Αντοχή σε υψηλές θερμοκρασίες (40–45°C).
  • Ευαισθησία σε παγετό (<–7°C), ιδιαίτερα κατά την άνθηση.
  • Αργή ανάπτυξη στο αρχικό στάδιο αλλά σταθερή αύξηση μετά την εγκατάσταση.
  • Η καρποφορία εξαρτάται από τη συσσώρευση θερμοκρασιακών μονάδων (vernalization).

3. Προετοιμασία Εδάφους και Σπορά

  • Αμμοπυλώδη και αργιλοπηλώδη εδάφη με καλή αποστράγγιση.
  • Βαθιά εδάφη με υψηλή ικανότητα συγκράτησης νερού.
  • Ελαφρώς πετρώδη εδάφη με επαρκή αερισμό.
  • Βαριά, αργιλώδη εδάφη με κακή αποστράγγιση προκαλούν ασφυξία.
  • Εδάφη με πολύ υψηλή αλατότητα (>8 dS/m) απαιτούν ειδική διαχείριση άρδευσης.
  • Βέλτιστο pH: 6,0–8,5.
  • Αντοχή σε ελαφρώς όξινα (pH 5,5) ή αλκαλικά (pH 9,0) εδάφη με κατάλληλη διαχείριση.
  • Προσθήκη ασβέστη (CaCO₃) για ρύθμιση όξινων εδαφών.
  1. Βαθιά Άροση (40–60 cm):
  • Καταστροφή συμπιεσμένων στρωμάτων και βελτίωση αερισμού.
  • Διευκόλυνση ανάπτυξης του ριζικού συστήματος.
  1. Ισοπέδωση Εδάφους:
  • Διευκόλυνση αποστράγγισης και άρδευσης.
  • Μείωση διάβρωσης σε επικλινείς εκτάσεις.
  1. Ενσωμάτωση Οργανικής Ύλης:
  • Κομπόστ ή κοπριά (2–5 τόνους/στρέμμα) για αύξηση οργανικής ύλης.
  • Βελτίωση της συγκράτησης υγρασίας και παροχή θρεπτικών στοιχείων.
  1. Βασική Λίπανση:
  • Προσθήκη φωσφόρου (P) και καλίου (K) πριν τη φύτευση.
  • Θείο (S) για εξισορρόπηση pH σε αλκαλικά εδάφη.
  • Άνοιξη (Μάρτιος–Απρίλιος): Για περιοχές με κρύους χειμώνες.
  • Φθινόπωρο (Οκτώβριος–Νοέμβριος): Για ήπια κλίματα και καλύτερη εγκατάσταση ριζών.

Σύστημα Καλλιέργειας

Απόσταση μεταξύ δέντρων (m)

Απόσταση μεταξύ γραμμών (m)

Φυτά/στρέμμα

Παραδοσιακή Καλλιέργεια

6–7

6–7

18–25

Εντατική Καλλιέργεια

4–5

5–6

35–40

Υπέπυκνη

Καλλιέργεια

1,5–2

3–4

120–160

  • Λάκκοι Φύτευσης: 50 x 50 x 50 cm για μικρά φυτάρια.
  • Προσθήκη οργανικού υλικού και υγρασίας πριν τη φύτευση.
  • Τοποθέτηση του φυτού σε ύψος όπου η ριζική σφαίρα βρίσκεται 1–2 cm κάτω από την επιφάνεια του εδάφους.
  • Συμπίεση του εδάφους για εξασφάλιση σταθερότητας.
  • Αγριελιά (Olea europaea var. sylvestris):
    • Ανθεκτική στην ξηρασία και στην ασθένεια βερτισιλλίωση.
  • Κλωνοποιημένα Υποκείμενα:
    • Επιλέγονται για υψηλή παραγωγή και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ανάπτυξης.
  1. Προστασία από Άνεμο:
  • Χρήση πασσάλων στήριξης.
  1. Άρδευση Νεαρών Δέντρων:
  • Τακτικά ποτίσματα κατά τους πρώτους μήνες (1–2 φορές/εβδομάδα).
  1. Ζιζανιοκτονία:
  • Καθαρισμός ζιζανίων γύρω από τη ριζική ζώνη για μείωση ανταγωνισμού.
  1. Εφαρμογή Μυκητοκτόνων και Εντομοκτόνων:
  • Πρόληψη ασθενειών και προστασία από έντομα (π.χ. δάκος).

4. Λίπανση και Θρέψη

1. Ανάπτυξη Φυλλώματος και Ριζών:

  • Υγιές φύλλωμα για μέγιστη φωτοσυνθετική ικανότητα.
  • Ισχυρό ριζικό σύστημα για πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων και νερού.

2. Σχηματισμός Άνθεων και Γονιμοποίηση:

  • Εξασφάλιση ικανοποιητικής ανθοφορίας και μειωμένης καρπόπτωσης.
  • Υψηλή περιεκτικότητα σε βόριο (B) για αύξηση γονιμότητας.

3. Σχηματισμός Καρπών και Ποιότητα Ελαίου:

  • Επαρκής παροχή καλίου (K) και άζωτου (N) για ομοιόμορφο μέγεθος καρπού.
  • Ενίσχυση σύνθεσης ελαίων για υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά οξέα.
  1. Μέτριες Απαιτήσεις σε Άζωτο (N):
  • Προάγει τη βλαστική ανάπτυξη και την ανθοφορία.
  • Προσοχή σε υπερβολές που οδηγούν σε υπερβολική βλάστηση και μειώνουν την ποιότητα των καρπών.
  1. Υψηλές Απαιτήσεις σε Κάλιο (K):
  • Ενισχύει την αντοχή στην ξηρασία και τη σύνθεση ελαίων.
  • Απαραίτητο κατά την ωρίμανση των καρπών και την παραγωγή λαδιού.
  1. Βόριο (B) για Γονιμοποίηση:
  • Κρίσιμο για τη γονιμοποίηση και τον σχηματισμό καρπών.
  • Έλλειψή του προκαλεί μικρότερο καρπό και μειωμένη παραγωγή.
  1. Θείο (S) και Μαγνήσιο (Mg):
  • Θείο (S): Σημαντικό για τη σύνθεση πρωτεϊνών και την ανάπτυξη του φυλλώματος.
  • Μαγνήσιο (Mg): Ρυθμίζει τη φωτοσύνθεση και τη μεταφορά ενέργειας.

Στάδιο Ανάπτυξης

Κύριες Ανάγκες Θρέψης

Βασικά Θρεπτικά Στοιχεία

Βλάστηση και Ανάπτυξη Φύλλων

Ανάπτυξη φυλλώματος και ριζών.

Άζωτο (N), Φώσφορος (P)

Ανθοφορία και Δέσιμο Καρπών

Στήριξη γονιμοποίησης και ανάπτυξης ανθοταξιών.

Βόριο (B), Κάλιο (K)

Σχηματισμός Καρπών και Σκλήρυνση Πυρήνα

Ενίσχυση μεταβολισμού και σχηματισμού ελαίων.

Κάλιο (K), Μαγνήσιο (Mg), Θείο (S)

Ωρίμανση Καρπών και Ποιότητα Ελαίου

Βελτίωση ελαιοπεριεκτικότητας και σταθερότητας.

Κάλιο (K), Ασβέστιο (Ca)

  1. Έλλειψη Αζώτου (N):
  • Συμπτώματα: Κιτρίνισμα φύλλων, μειωμένη βλάστηση.
  • Λύση: Εφαρμογή 5–8 κιλών N/στρέμμα νωρίς την άνοιξη.
  1. Έλλειψη Καλίου (K):
  • Συμπτώματα: Σημάδια ξήρανσης στα φύλλα, χαμηλή ποιότητα λαδιού.
  • Λύση: Εφαρμογή 6–10 κιλών K₂O/στρέμμα πριν την άνθηση.
  1. Έλλειψη Βορίου (B):
  • Συμπτώματα: Κενά στους καρπούς, μειωμένη γονιμοποίηση.
  • Λύση: Διαφυλλική εφαρμογή 100–150 g/στρέμμα πριν την ανθοφορία.
  1. Έλλειψη Μαγνησίου (Mg):
  • Συμπτώματα: Χλώρωση μεταξύ των νευρώσεων.
  • Λύση: Προσθήκη 2–3 κιλών MgO/στρέμμα.

Η καλλιέργεια της ελιάς απαιτεί ισορροπημένη παροχή θρεπτικών στοιχείων για τη διατήρηση της φυλλικής ανάπτυξης, τη γονιμοποίηση και τη σύνθεση ελαίων στους καρπούς. Τα μακροστοιχεία (N, P, K, Mg, Ca, S) καλύπτουν τις βασικές ανάγκες θρέψης, ενώ τα ιχνοστοιχεία (B, Zn, Fe, Mn, Cu) παίζουν κρίσιμο ρόλο σε ειδικές λειτουργίες, όπως η γονιμότητα και η φωτοσύνθεση.

1. Άζωτο (N):

Ρόλος:

  • Βασικό στοιχείο για την ανάπτυξη του φυλλώματος και τη φωτοσύνθεση.
  • Προωθεί τη δημιουργία λουλουδιών και την καρποφορία.
  • Ρυθμίζει τη σύνθεση αμινοξέων και πρωτεϊνών.

Συμπτώματα Έλλειψης:

  • Χλώρωση στα παλιά φύλλα και μείωση μεγέθους.
  • Κακή ανάπτυξη βλαστών και καρπών.
  • Μειωμένη παραγωγή ανθοταξιών.

Δόσεις και Εφαρμογή:

  • Βασική λίπανση: 6–10 kg/στρέμμα το φθινόπωρο ή νωρίς την άνοιξη.
  • Επιφανειακή εφαρμογή: 3–5 kg/στρέμμα πριν την ανθοφορία.

2. Φώσφορος (P):

Ρόλος:

  • Υποστηρίζει την ανάπτυξη ριζών και την ανθοφορία.
  • Συμβάλλει στη μεταφορά ενέργειας (ATP) και στη γονιμοποίηση.
  • Βελτιώνει την αντοχή στο στρες.

Συμπτώματα Έλλειψης:

  • Αδύναμη ανάπτυξη ριζών.
  • Μειωμένη καρποφορία και καθυστέρηση ωρίμανσης.
  • Μικρότερη περιεκτικότητα σε λάδι.

Δόσεις και Εφαρμογή:

  • Βασική λίπανση: 3–6 kg/στρέμμα πριν τη φύτευση ή το φθινόπωρο.
  • Διαφυλλική εφαρμογή: 100–150 g/στρέμμα σε περιπτώσεις ελλείψεων.

3. Κάλιο (K):

Ρόλος:

  • Ρυθμίζει την ποιότητα του λαδιού και την ωρίμανση των καρπών.
  • Ενισχύει την αντοχή στην ξηρασία και τις ασθένειες.
  • Προωθεί τη μεταφορά σακχάρων και τη σύνθεση λιπαρών οξέων.

Συμπτώματα Έλλειψης:

  • Κιτρίνισμα στις άκρες των φύλλων.
  • Μειωμένη περιεκτικότητα σε λάδι.
  • Κακή ανάπτυξη καρπών και πρόωρη καρπόπτωση.

Δόσεις και Εφαρμογή:

  • Βασική λίπανση: 6–12 kg/στρέμμα πριν τη σπορά ή το φθινόπωρο.
  • Επιφανειακή εφαρμογή: 4–6 kg/στρέμμα κατά την ανθοφορία και το γέμισμα καρπών.

4. Μαγνήσιο (Mg):

Ρόλος:

  • Κύριο στοιχείο της χλωροφύλλης και της φωτοσύνθεσης.
  • Βελτιώνει τη μεταφορά ενέργειας και τη σύνθεση λιπαρών οξέων.

Συμπτώματα Έλλειψης:

  • Μεσοφύλλια χλώρωση στα παλαιότερα φύλλα.
  • Μειωμένη ανάπτυξη και ποιότητα λαδιού.

Δόσεις και Εφαρμογή:

  • Βασική λίπανση: 2–4 kg/στρέμμα ως θειικό μαγνήσιο.
  • Διαφυλλική εφαρμογή: 150–200 g/στρέμμα σε κρίσιμα στάδια.

5. Ασβέστιο (Ca):

Ρόλος:

  • Βελτιώνει τη δομή των κυτταρικών τοιχωμάτων.
  • Ενισχύει τη διακίνηση νερού και θρεπτικών στοιχείων.
  • Προάγει τη συνοχή των καρπών.

Συμπτώματα Έλλειψης:

  • Σχισίματα και παραμορφώσεις στους καρπούς.
  • Κακή ανάπτυξη ριζών.

Δόσεις και Εφαρμογή:

  • Βασική λίπανση: 5–8 kg/στρέμμα πριν τη φύτευση.
  • Διαφυλλική εφαρμογή: 100–150 g/στρέμμα σε περίοδο ανάπτυξης καρπών.

1. Βόριο (B):

  • Ρόλος: Σημαντικό για τη γονιμοποίηση και τον σχηματισμό καρπών.
  • Συμπτώματα Έλλειψης: Κενά στους καρπούς και χαμηλή γονιμότητα.
  • Δόση: 100–150 g/στρέμμα διαφυλλικά πριν την ανθοφορία.

2. Ψευδάργυρος (Zn):

  • Ρόλος: Προάγει τη φωτοσύνθεση και την ανάπτυξη φύλλων.
  • Συμπτώματα Έλλειψης: Μικρά φύλλα και καθυστερημένη ανάπτυξη.
  • Δόση: 150–200 g/στρέμμα διαφυλλικά κατά την ανάπτυξη βλαστών.

3. Σίδηρος (Fe):

  • Ρόλος: Συμμετέχει στη χλωροφύλλη και τη μεταφορά ηλεκτρονίων.
  • Συμπτώματα Έλλειψης: Χλώρωση στις νεαρές κορυφές.
  • Δόση: 2–4 kg/στρέμμα με χηλικές μορφές ή διαφυλλικά σκευάσματα.

Η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος λίπανσης είναι απαραίτητο για τη βέλτιστη ανάπτυξη, την καρποφορία και την ποιότητα λαδιού ή καρπών της ελιάς. Το πρόγραμμα πρέπει να προσαρμόζεται στις αναλύσεις εδάφους και στις φυλλοδιαγνωστικές αναλύσεις, ώστε να καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες της καλλιέργειας σε κάθε στάδιο ανάπτυξης.

Στόχος:

  • Ενίσχυση του ριζικού συστήματος και προετοιμασία του δέντρου για τη νέα καλλιεργητική περίοδο.
  • Παροχή θρεπτικών στοιχείων με αργή αποδέσμευση για συνεχής διαθεσιμότητα.

Θρεπτικό Στοιχείο

Δόση (κιλά/στρέμμα)

Μέθοδος Εφαρμογής

Άζωτο (N)

6–8

Ενσωμάτωση στο έδαφος ή επιφανειακή εφαρμογή.

Φώσφορος (P₂O₅)

4–6

Βαθιά ενσωμάτωση για ανάπτυξη ριζών.

Κάλιο (K₂O)

8–10

Ενίσχυση της αντοχής στην ξηρασία και της ποιότητας λαδιού.

Μαγνήσιο (MgO)

2–4

Εφαρμογή πριν τη βλαστική ανάπτυξη για φωτοσύνθεση.

Θείο (S)

3–4

Προσθήκη για πρωτεΐνες και μεταβολισμό.

Στόχος:

  • Ενίσχυση της βλαστικής ανάπτυξης, της ανθοφορίας και της γονιμοποίησης.
  • Στήριξη του σχηματισμού καρπών και της σύνθεσης λιπαρών οξέων.

Στάδιο Ανάπτυξης

Άζωτο (N)

Κάλιο (K₂O)

Φώσφορος (P₂O₅)

Ειδικές Εφαρμογές

Πρώιμη Άνοιξη (Βλάστηση)

3–4 κιλά

3–4 κιλά

2–3 κιλά

Διαφυλλική εφαρμογή Zn (150–200 g/στρέμμα).

Ανθοφορία (Μάιος–Ιούνιος)

2–5 κιλά

3–5 κιλά

2–3 κιλά

Ενίσχυση με B (100–150 g/στρέμμα) για γονιμοποίηση.

Σχηματισμός Καρπών (Καλοκαίρι)

2–4 κιλά

3–6 κιλά

2–3 κιλά

Προσθήκη Mg (200–300 g/στρέμμα) για ποιότητα λαδιού.

Στόχος:

  • Διατήρηση υψηλής ποιότητας λαδιού και αύξηση του βάρους των καρπών.
  • Βελτίωση της περιεκτικότητας σε λιπαρά οξέα.

Στάδιο Ανάπτυξης

Άζωτο (N)

Κάλιο (K₂O)

Μαγνήσιο (MgO)

Ειδικές Εφαρμογές

Γέμισμα Καρπών (Σεπτέμβριος)

–

1-2κιλά

1–2 κιλά

Διαφυλλική εφαρμογή Ca (100–150 g/στρέμμα) για αντοχή.

Ωρίμανση Καρπών (Οκτώβριος)

–

1-2 κιλά

2–3 κιλά

Προσθήκη S (100–150 g/στρέμμα) για σταθερότητα λαδιού.

  1. Βόριο (B):
  • Δόση: 100–150 g/στρέμμα πριν την ανθοφορία.
  • Στόχος: Ενίσχυση γονιμότητας και αποφυγή κενών στους καρπούς.
  1. Ψευδάργυρος (Zn):
  • Δόση: 150–200 g/στρέμμα στη φάση ανάπτυξης βλαστών.
  • Στόχος: Ριζική ανάπτυξη και αύξηση φωτοσύνθεσης.
  1. Θείο (S):
  • Δόση: 100–150 g/στρέμμα για βελτίωση ποιότητας λαδιού και αντοχή σε ασθένειες.

Η υδρολίπανση είναι ιδιαίτερα αποδοτική σε αρδευόμενες εκτάσεις, καθώς:

  • Βελτιώνει την απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων.
  • Μειώνει τις απώλειες λιπασμάτων και εξοικονομεί πόρους.

Προτάσεις Υδρολίπανσης:

  • Νωρίς την Άνοιξη: Εφαρμογή N και P για ανάπτυξη φυλλώματος.
  • Κατά την Ανθοφορία: Προσθήκη K, B και Zn για σχηματισμό καρπών.
  • Στην Ωρίμανση: Αυξημένη εφαρμογή K και Mg για ενίσχυση λαδιού.

Η χρήση μικροστοιχείων στην καλλιέργεια της ελιάς είναι απαραίτητη για την υποστήριξη κρίσιμων φυσιολογικών λειτουργιών, όπως η γονιμοποίηση, η ανάπτυξη καρπών και η ποιότητα ελαιολάδου. Τα μικροστοιχεία εφαρμόζονται είτε μέσω βασικής λίπανσης είτε μέσω διαφυλλικών ψεκασμών για άμεση απορρόφηση, ειδικά σε περιόδους υψηλών απαιτήσεων ή σε περιπτώσεις ελλείψεων.

1. Βόριο (B):

  • Ρόλος:
    • Απαραίτητο για τη γονιμοποίηση και το δέσιμο των καρπών.
    • Προάγει τη σύνθεση κυτταρικών τοιχωμάτων και τη μεταφορά σακχάρων.
  • Συμπτώματα Έλλειψης:
    • Κενά στους καρπούς και μειωμένη γονιμότητα.
    • Παραμόρφωση φύλλων και άνθησης.
  • Δόση και Εφαρμογή:
    • Διαφυλλικά: 100–150 g/στρέμμα πριν την ανθοφορία.
    • Εδαφικά: 0,5–1 kg/στρέμμα σε μορφή βοριούχων λιπασμάτων.

2. Ψευδάργυρος (Zn):

  • Ρόλος:
    • Ενισχύει τη φωτοσύνθεση και τη σύνθεση αυξινών για ανάπτυξη βλαστών.
    • Προωθεί την ανάπτυξη ριζών και την παραγωγή πρωτεϊνών.
  • Συμπτώματα Έλλειψης:
    • Μικροφυλλία και περιορισμένη ανάπτυξη βλαστών.
    • Κιτρίνισμα νεότερων φύλλων (χλώρωση).
  • Δόση και Εφαρμογή:
    • Διαφυλλικά: 150–200 g/στρέμμα στη φάση ανάπτυξης φύλλων.
    • Εδαφικά: 1–2 kg/στρέμμα σε χηλική μορφή (EDTA-Zn).

3. Σίδηρος (Fe):

  • Ρόλος:
    • Συμβάλλει στην παραγωγή χλωροφύλλης και τη λειτουργία της διαπνοής.
    • Ενισχύει την αντοχή στην ξηρασία.
  • Συμπτώματα Έλλειψης:
    • Χλώρωση στα νεαρά φύλλα με έντονη κίτρινη απόχρωση.
    • Μειωμένη ανάπτυξη και φωτοσυνθετική δραστηριότητα.
  • Δόση και Εφαρμογή:
    • Διαφυλλικά: 200–300 g/στρέμμα με χηλικές μορφές (EDDHA-Fe).
    • Εδαφικά: 2–3 kg/στρέμμα πριν την ανθοφορία.

4. Μαγγάνιο (Mn):

  • Ρόλος:
    • Ρυθμίζει την φωτοσύνθεση και τις αντιδράσεις ενζύμων.
    • Προωθεί την ανάπτυξη των κυτταρικών τοιχωμάτων.
  • Συμπτώματα Έλλειψης:
    • Χλώρωση στα νεαρά φύλλα και καχεκτική ανάπτυξη.
    • Μειωμένη αντοχή σε ασθένειες και ξηρασία.
  • Δόση και Εφαρμογή:
    • Διαφυλλικά: 150–200 g/στρέμμα πριν την ανθοφορία.

5. Χαλκός (Cu):

  • Ρόλος:
    • Ενισχύει την άμυνα των φυτών κατά των ασθενειών.
    • Συμμετέχει στη σύνθεση ενζύμων και στη λειτουργία της αναπνοής.
  • Συμπτώματα Έλλειψης:
    • Ξηράνσεις κορυφών και παραμόρφωση φύλλων.
    • Ευαισθησία σε μυκητολογικές ασθένειες.
  • Δόση και Εφαρμογή:
    • Διαφυλλικά: 50–100 g/στρέμμα σε μορφή οξυχλωριούχου χαλκού.
  1. Στάδια Διαφυλλικής Εφαρμογής:

Στάδιο Ανάπτυξης

Μικροστοιχεία και Δόσεις

Στόχος

Έναρξη Βλάστησης (Άνοιξη)

Zn (150 g/στρέμμα), Fe (200 g/στρέμμα)

Ανάπτυξη φύλλων και βλαστών, βελτίωση φωτοσύνθεσης.

Ανθοφορία (Μάιος–Ιούνιος)

B (100–150 g/στρέμμα), Mn (150 g/στρέμμα)

Στήριξη γονιμοποίησης και μείωση απορρίψεων ανθέων.

Σχηματισμός Καρπών (Καλοκαίρι)

K (4–5 kg/στρέμμα), Mg (200 g/στρέμμα), Fe (150 g/στρέμμα)

Ενίσχυση ανάπτυξης καρπών και αύξηση λιπαρών οξέων.

  1. Πλεονεκτήματα της Διαφυλλικής Θρέψης:
  • Άμεση απορρόφηση: Τα θρεπτικά στοιχεία εισέρχονται απευθείας μέσω των φύλλων.
  • Διόρθωση ελλείψεων: Ταχύτερη κάλυψη ελλείψεων σε βασικά στάδια ανάπτυξης.
  • Αποτελεσματικότητα: Εφαρμόζεται με ψεκασμούς και συνδυάζεται με φυτοπροστατευτικά σκευάσματα.

5. Άρδευση και Διαχείριση Νερού (Συνοπτικά)

  • Ετήσια ανάγκη: 300–650 mm/έτος .
  • Ανάλογα με τον τύπο εδάφους και το κλίμα, οι ανάγκες μπορεί να διαφέρουν.
  1. Άνθιση (Απρίλιος–Μάιος):
  • Υψηλές απαιτήσεις για στήριξη της γονιμοποίησης.
  1. Ανάπτυξη Καρπών (Ιούνιος–Ιούλιος):
  • Εξασφάλιση μεγέθους καρπών και σύνθεσης ελαίου.
  1. Ωρίμανση Καρπών (Αύγουστος–Σεπτέμβριος):
  • Διατήρηση περιεκτικότητας σε λάδι και σταθερότητας ποιότητας.
  • Το βαθύ ριζικό σύστημα επιτρέπει πρόσληψη νερού από βαθύτερα στρώματα εδάφους.
  • Μειωμένες απώλειες λόγω κηρώδους επιδερμίδας στα φύλλα.
  • Πλεονεκτήματα:
    • Στοχευμένη παροχή νερού στη ριζική ζώνη.
    • Ελαχιστοποίηση απωλειών από εξάτμιση.
    • Δυνατότητα εφαρμογής υδρολίπανσης.
  • Μειονεκτήματα:
    • Αρχικό κόστος εγκατάστασης.
    • Ανάγκη τακτικού καθαρισμού σωλήνων από άλατα.
  • Η άρδευση με καταιονισμό ή πλημμύρισμα δεν συστήνεται στην σύγχρονη καλλιέργεια της ελιάς.

Στόχοι και Πλεονεκτήματα:

  • Συνδυάζει άρδευση και λίπανση, μειώνοντας το κόστος και τις απώλειες.
  • Εξασφαλίζει ομοιόμορφη κατανομή θρεπτικών στοιχείων στο ριζικό σύστημα.
  • Κατάλληλη για ελαφρά εδάφη ή περιοχές με υψηλές ανάγκες λίπανσης.

Προτάσεις Εφαρμογής:

  • Άζωτο (N): Στο στάδιο ανάπτυξης βλαστών.
  • Κάλιο (K): Στο γέμισμα καρπών και την ωρίμανση.
  • Βόριο (B): Πριν την ανθοφορία για ενίσχυση της γονιμοποίησης.
  1. Χρήση Αισθητήρων Υγρασίας:
  • Μέτρηση υγρασίας στο έδαφος για έγκαιρο προγραμματισμό ποτίσματος.
  • Ελαχιστοποίηση απωλειών νερού από υπερβολικό πότισμα.
  1. Προσαρμογή στις Κλιματικές Συνθήκες:
  • Αυξημένα ποτίσματα σε περιόδους υψηλών θερμοκρασιών.
  • Περιορισμός αρδεύσεων σε ψυχρότερες περιόδους.
  1. Εφαρμογή Άρδευσης Ακριβείας:
  • Χρήση δορυφορικών εικόνων και αισθητήρων για ανάλυση διακύμανσης υγρασίας στον αγρό.
  • Εστιασμένη εφαρμογή νερού σε περιοχές με μεγαλύτερες ανάγκες.

6. Φυτοπροστασία

1. Δάκος της Ελιάς (Bactrocera oleae)

  • Συμπτώματα: Προκαλεί τρύπες στον καρπό και ζημιές στη σάρκα, μειώνοντας την ποιότητα του λαδιού.
  • Αντιμετώπιση:
    • Βιολογική Καταπολέμηση: Παγίδες με φερομόνες.
    • Χημική Καταπολέμηση: Εντομοκτόνα επαφής ή στομάχου.
    • Προληπτικά Μέτρα: Τακτική παρακολούθηση πληθυσμών με παγίδες.

2. Πυρηνοτρήτης (Prays oleae)

  • Συμπτώματα: Ζημιές στα άνθη, τους καρπούς και τα φύλλα.
  • Αντιμετώπιση:
    • Βιολογικά Σκευάσματα: Χρήση Bacillus thuringiensis.
    • Χημικά Μέτρα: Εφαρμογή εντομοκτόνων στη φάση σχηματισμού των καρπών.

3. Ρυγχίτης της Ελιάς (Rhynchites cribripennis)

  • Συμπτώματα: Τρύπες στα φύλλα και καρπούς.
  • Αντιμετώπιση:
    • Καλλιεργητικά Μέτρα: Καθαρισμός υπολειμμάτων.
    • Χημική Καταπολέμηση: Ψεκασμοί με πυρεθροειδή σκευάσματα.

1. Καρκίνωση (Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi)

  • Συμπτώματα: Σχηματισμός ογκιδίων (καρκινωμάτων) σε βλαστούς.
  • Αντιμετώπιση:
    • Προληπτικά Μέτρα: Κλάδεμα με καθαρά εργαλεία και απολύμανση.
    • Χημικά Μέσα προστασίας: Εφαρμογή χαλκούχων σκευασμάτων μετά το κλάδεμα.

2. Βερτισιλλίωση (Verticillium dahliae)

  • Συμπτώματα: Ξεραίνονται τα φύλλα και οι βλαστοί λόγω αγγειακής νέκρωσης.
  • Αντιμετώπιση:
    • Καλλιεργητικά Μέτρα: Αποφυγή αμειψισποράς με ευπαθή φυτά (π.χ. βαμβάκι).
    • Βιολογικές Μέθοδοι: Χρήση ανθεκτικών υποκειμένων.

3. Κυκλοκόνιο (Spilocaea oleagina)

  • Συμπτώματα: Καφέ–μαύρες κηλίδες στα φύλλα, που προκαλούν φυλλόπτωση.
  • Αντιμετώπιση:
    • Προληπτικά Μέτρα: Κλάδεμα για αερισμό του δέντρου.
    • Χημικά Μέσα: Ψεκασμοί με χαλκούχα σκευάσματα ή ειδικά μυκητοκτόνα.

7. Συγκομιδή και Αποθήκευση

1. Ενδείξεις Ωρίμανσης Καρπών

  • Ελαιοποιήσιμες Ποικιλίες:
    • Καρποί αλλάζουν χρώμα από πράσινο σε μωβ ή μαύρο.
    • Ιδανική περιεκτικότητα σε λάδι: 18–30%.
  • Επιτραπέζιες Ποικιλίες:
    • Συγκομιδή όταν οι καρποί αποκτήσουν κατάλληλο μέγεθος αγοράς και κατάλληλη υφή.
    • Οι πράσινες ελιές συγκομίζονται πριν την πλήρη ωρίμανση, ενώ οι μαύρες στη φάση πλήρους ωρίμανσης.

2. Καθορισμός Χρόνου Συγκομιδής για Ελαιοποίηση

  • Ιδανικός χρόνος: Οκτώβριος – Δεκέμβριος (ανάλογα με την περιοχή).
  • Πρόωρη συγκομιδή: Υψηλότερη ποιότητα λαδιού αλλά χαμηλότερη απόδοση.
  • Όψιμη συγκομιδή: Μεγαλύτερη απόδοση αλλά ενδεχόμενη υποβάθμιση ποιότητας.

1. Χειρωνακτική Συγκομιδή

  • Πλεονεκτήματα:
    • Εξαιρετική ποιότητα καρπών με ελάχιστες φθορές.
    • Κατάλληλη για επιτραπέζιες ποικιλίες.
  • Μειονεκτήματα:
    • Υψηλό κόστος εργασίας.
    • Χαμηλή ταχύτητα συγκομιδής.

2. Μηχανική Συγκομιδή (Δονητές & Συγκομιστικές μηχανές)

  • Πλεονεκτήματα:
    • Υψηλή ταχύτητα συγκομιδής.
    • Ιδανική για ελαιοποιήσιμες ποικιλίες και υπέρπυκνες φυτεύσεις.
  • Μειονεκτήματα:
    • Πιθανές φθορές σε ευαίσθητους καρπούς.
    • Απαραίτητη η ομοιόμορφη διαμόρφωση των δέντρων.
  1. Άμεση Μεταφορά στο Ελαιοτριβείο:
  • Οι ελιές πρέπει να επεξεργάζονται εντός 24–48 ωρών από τη συγκομιδή.
  • Καθυστερήσεις οδηγούν σε ζυμώσεις και αύξηση οξύτητας.
  1. Διαλογή και Καθαρισμός:
  • Απομάκρυνση ξένων υλών (φύλλα, κλαδιά) με μηχανικά κόσκινα.
  • Πλύσιμο των καρπών για αποφυγή προσμίξεων στο λάδι.
  1. Δεξαμενές Αποθήκευσης:
  • Χρήση ανοξείδωτων δεξαμενών με αδρανές αέριο (άζωτο) για αποφυγή οξείδωσης.
  • Θερμοκρασία αποθήκευσης: 15–18°C για τη διατήρηση της ποιότητας.
  1. Προστασία από Οξείδωση:
  • Διατήρηση σε σκοτεινούς χώρους μακριά από φως και θερμότητα.
  • Χρήση δοχείων μικρού όγκου για καθημερινή κατανάλωση.

Κάνε εγγραφή στο newsletter

Νέα και χρήσιμες πληροφορίες στο e-mail σου

  • 2310 799727
  • info@ziko.gr
Facebook Youtube Linkedin Instagram

Copyright © 2025 – All rights reserved by Ziko S.A.

  • ΠΛΟΗΓΗΣΗ