Όταν η λίπανση δεν φέρνει αποτέλεσμα, μήπως φταίει το pH;
Πολλές φορές, παρά τη σωστή εφαρμογή λιπασμάτων, οι καλλιέργειες εμφανίζουν σημάδια επιβράδυνσης όπως καθυστερημένη ανάπτυξη, κιτρίνισμα φύλλων ή μειωμένη παραγωγή. Σε τέτοιες περιπτώσεις, το πρόβλημα δεν οφείλεται απαραίτητα στην έλλειψη θρεπτικών στοιχείων, αλλά στη μειωμένη ικανότητα του φυτού να τα απορροφήσει, κάτι που επηρεάζεται άμεσα από το pH του εδάφους.
Τι είναι το pH και πώς επηρεάζει τη θρέψη
Το pH προσδιορίζει την οξύτητα ή αλκαλικότητα του εδάφους. Η τιμή 7 θεωρείται ουδέτερη. Τιμές κάτω από 7 δηλώνουν όξινο έδαφος, ενώ άνω του 7 αλκαλικό. Οι περισσότερες καλλιέργειες ευδοκιμούν σε pH 6–7,5. Εκτός αυτού του εύρους, πολλά βασικά στοιχεία (σίδηρος, μαγγάνιο, φώσφορος, ψευδάργυρος) δεσμεύονται και δεν είναι διαθέσιμα στο φυτό, ανεξάρτητα από την περιεκτικότητα του εδάφους.
Πρακτικές επιπτώσεις στο χωράφι
Σε αλκαλικά εδάφη (pH > 7,5), η πρόσληψη σιδήρου, μαγγανίου, ψευδαργύρου και φωσφόρου είναι περιορισμένη. Το φυτό παρουσιάζει συμπτώματα χλώρωσης και μειωμένη ανάπτυξη, ακόμη κι αν τα στοιχεία αυτά υπάρχουν σε επαρκείς ποσότητες.
Σε όξινα εδάφη (pH < 5,5), περιορίζεται η διαθεσιμότητα ασβεστίου και μαγνησίου, ενώ αυξάνεται η τοξικότητα του αλουμινίου. Το φυτό εμφανίζει ξηράνσεις φύλλων, μειωμένη ριζοβολία και γενική εξασθένηση.
Επιπλέον, το pH επηρεάζει τη σταθερότητα του αζώτου, με τα νιτρικά να απορροφώνται λιγότερο ή να ξεπλένονται ευκολότερα σε όξινα περιβάλλοντα.
Επίδραση στη μικροβιακή δραστηριότητα
Το pH παίζει καθοριστικό ρόλο και στη βιολογική δραστηριότητα του εδάφους. Έντονα όξινα ή αλκαλικά περιβάλλοντα περιορίζουν τη δράση των ωφέλιμων μικροοργανισμών, μειώνοντας την αποδόμηση οργανικής ουσίας και την απελευθέρωση θρεπτικών στοιχείων.
Μέθοδοι μέτρησης και ενδεικτικές περίοδοι
Το pH μπορεί να μετρηθεί με απλή ανάλυση εδάφους ή με φορητές συσκευές (pHμετρα, λωρίδες). Ιδανικά, η μέτρηση πραγματοποιείται:
-πριν από τη φύτευση,
-κατά την αλλαγή καλλιέργειας ή λίπανσης,
-σε περιπτώσεις ύποπτων συμπτωμάτων τροφοπενίας.
Η ακρίβεια βελτιώνεται όταν η μέτρηση συνοδεύεται από πλήρη ανάλυση θρεπτικών.
Τι κάνουμε όταν το pH είναι εκτός ορίων
Σε όξινα εδάφη: εφαρμόζεται ασβεστόλιθος ή δολομιτική άσβεστος. Η αλλαγή είναι σταδιακή, απαιτεί σωστή ενσωμάτωση στο έδαφος και συνεχή παρακολούθηση.
Σε αλκαλικά εδάφη: η άμεση διόρθωση είναι δύσκολη. Η στρατηγική βασίζεται στη χρήση λιπασμάτων όξινης αντίδρασης (π.χ. θειική αμμωνία), διαφυλλικών χηλικών σκευασμάτων και αύξηση της οργανικής ουσίας. Παράλληλα, αποφεύγονται φωσφορικά ή νιτρικά λιπάσματα που ανεβάζουν περαιτέρω το pH.
Καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία της λίπανσης
Η τιμή του pH αποτελεί βασικό εργαλείο στη λήψη σωστών αποφάσεων θρέψης. Η παρακολουθηση του επιτρέπει την πρόληψη προβλημάτων και τη βελτιστοποίηση της αποδοτικότητας των λιπασμάτων. Σε κάθε περίπτωση, οι διορθωτικές κινήσεις απαιτούν καθοδήγηση από γεωπόνο και ορθολογικό σχεδιασμό, με στόχο την παραγωγή υψηλής ποιότητας και απόδοσης.
